57 lat temu uruchomiono zaporę wodną w Solinie

57 lat temu

20 lipca 1968 roku oficjalnie uruchomiono zaporę wodną w Solinie oraz związany z nią największy sztuczny zbiornik wodny w Polsce. Znajduje się on na rzece San w województwie podkarpackim, w Bieszczadach. Budowa zapory rozpoczęła się w 1956 roku, a zakończyła po 12 latach intensywnych prac inżynieryjnych.

Uroczyste oddanie obiektu do użytku miało miejsce właśnie 20 lipca 1968 roku. Zapora osiąga wysokość 82 metry, co czyni ją najwyższą w Polsce. Jej długość wynosi 664 metry, a szerokość podstawy dochodzi do 60 metrów. Zalew Soliński, powstały w wyniku spiętrzenia Sanu, ma powierzchnię około 22 km². Jego pojemność całkowita to 472 miliony m³ wody. Zalew utworzono głównie w celu produkcji energii elektrycznej, retencji wody i ochrony przeciwpowodziowej.

Budowa zapory

Budowa była prowadzona przez polskie przedsiębiorstwa inżynieryjne, bez udziału firm zagranicznych. W projekcie tym uczestniczyli wybitni polscy inżynierowie budownictwa wodnego i geotechniki (Bolesław Kozłowski, Karol Pomianowski oraz Feliks Niczkie). Elektrownia wodna Solina, zlokalizowana w zaporze, została wyposażona w turbiny typu Francisa. Elektrownia produkuje średnio ponad 200 GWh energii elektrycznej rocznie. Jej moce wykorzystywane są głównie w szczycie zapotrzebowania energetycznego.

Zalew Soliński pełni również funkcję zbiornika retencyjnego, chroniąc dolinę Sanu przed powodziami. Projekt objął także przesiedlenie kilku wsi, m.in. dawnej Soliny, która została zalana. Nową wieś Solina odbudowano na wyżej położonym terenie. Zaporę wykonano z betonu i wzmocniono systemem kotew gruntowych. Konstrukcja przetrwała bez większych modernizacji przez dziesięciolecia, świadcząc o jej jakości. W czasie budowy wykonano również wiele prac towarzyszących – drogi, mosty, tunele technologiczne.

Zalew Soliński

Zbiornik Soliński odmienił oblicze Bieszczadów, dając impuls do rozwoju turystyki i rekreacji. Powstały tu przystanie żeglarskie, kąpieliska, hotele i ośrodki wypoczynkowe. Region stał się jednym z najważniejszych punktów turystycznych w Polsce południowo-wschodniej. Wokół jeziora wytyczono szlaki piesze, rowerowe i edukacyjne. Tereny objęto ochroną przyrodniczą, zachowując lokalne ekosystemy. Zbiornik przyczynił się też do rozwoju infrastruktury – dróg, energetyki, usług publicznych. Dzięki niemu możliwe było zapewnienie stabilnych dostaw energii elektrycznej na Podkarpaciu.

Elektrownia

Elektrownia wodna w Solinie to również obiekt rezerwowy w krajowym systemie energetycznym. Jest zdolna do szybkiego włączenia mocy w razie awarii innych źródeł. Zbiornik i zapora stanowią dziś symbol polskiej myśli inżynierskiej okresu PRL-u. Wielu specjalistów uznaje projekt Soliny za jeden z największych sukcesów hydrotechniki w Polsce. Do dziś obiekt jest czynnie eksploatowany, bezpieczny i wydajny. W 2013 roku oddano do użytku nowoczesną elektrownię szczytowo-pompową Solina II, wspomagającą system. Obiekt jest także udostępniony turystom – możliwe są wycieczki po wnętrzu zapory.