68 lat temu

4 października 1957 roku Związek Radziecki wyniósł na orbitę okołoziemską pierwszą sztuczną sondę kosmiczną.

Początek ery kosmicznej

Sonda Sputnik I miała kształt kuli o średnicy 58 centymetrów i ważyła 83,6 kilograma. Do kuli przymocowano cztery długie anteny. Sygnał radiowy satelity nadawano w dwóch częstotliwościach, co umożliwiało śledzenie go na całym świecie. Lot trwał 92 dni, a satelita okrążył Ziemię ponad 1400 razy. Anteny przekazywały charakterystyczne sygnały, które odbierały zarówno profesjonalne stacje, jak i amatorzy. Sygnał radiowy miał prostą konstrukcję, ale dostarczał cennych informacji o stanie jonosfery.

Technika i organizacja

Do wyniesienia satelity użyto rakiety R-7, opracowanej pierwotnie jako międzykontynentalny pocisk balistyczny. Konstrukcja rakiety umożliwiała udźwig nieco ponad 500 kilogramów na niską orbitę. Sputnik I nie posiadał przyrządów badawczych poza radiem i czujnikami temperatury. Naukowcy dzięki danym ustalili, jak materiały znoszą warunki próżni i promieniowania. Zastosowana kula wykonana była z polerowanego stopu aluminium. Wnętrze sondy wypełniał azot pod ciśnieniem. System hermetyczny pozwalał badać szczelność i rejestrować zmiany w czasie lotu. Po utracie energii baterii sygnał radiowy ucichł. Sam obiekt pozostał na orbicie do 4 stycznia 1958 roku, kiedy spłonął w atmosferze.

Ciekawostki i następstwa

Sputnik I wywołał duże poruszenie w opinii publicznej. W wielu krajach amatorzy nasłuchiwali sygnału na prostych odbiornikach radiowych. Czasopisma zamieszczały tabele z godzinami przelotów, a ludzie obserwowali satelitę gołym okiem lub przez lornetki. Konstruktor główny, Siergiej Korolow, kierował całym projektem w tajemnicy, ponieważ jego nazwisko długo nie pojawiało się w oficjalnych publikacjach. Sputnik I zapoczątkował intensywny rozwój techniki satelitarnej. Wkrótce potem ZSRR wysłał na orbitę Sputnik II z psem Łajką. Pierwszy satelita ważył niewiele, ale dowiódł możliwości rakiet międzykontynentalnych. W wielu państwach uczelnie i szkoły zaczęły rozwijać programy techniczne związane z elektroniką i radiem. Wydarzenie to uruchomiło nową rywalizację technologiczną, która objęła wiele dziedzin. Satelita o prostej budowie stał się symbolem nowej epoki badań kosmosu.

Dzień Programisty - to święto programistów obchodzone w 256 dniu roku (256 = 2 do potęgi 8, czyli liczba wartości możliwych do reprezentowania w jednym bajcie). Tradycyjnie w ten dzień programiści starają się go uczcić w jakiś niekonwencjonalny sposób. Dzień Programisty wypada 13 września, a w latach przestępnych 12 września.

Początki obchodów

Dzień Programisty nie powstał od razu jako święto oficjalne. W latach 90. środowiska informatyczne zaczęły nieformalnie zaznaczać 256. dzień roku. Idea szybko przyjęła się wśród studentów i pasjonatów komputerów. Dyskusje na forach internetowych spopularyzowały tę datę. Pierwsze wzmianki o wspólnym świętowaniu pojawiły się około końca XX wieku.

Uznanie oficjalne

W 2002 roku dwóch rosyjskich programistów złożyło petycję do władz. Proponowali ustanowienie Dnia Programisty w kalendarzu państwowym. Udało się to po kilku latach. W 2009 roku Dmitrij Miedwiediew podpisał dekret. Od tego momentu Rosja oficjalnie obchodzi Dzień Programisty 12 września w roku przestępnym lub 13 września w zwykłym. To był pierwszy kraj, który nadał temu dniu rangę państwową.

Rozprzestrzenianie się tradycji

Po decyzji rosyjskich władz święto zyskało popularność na świecie. Firmy informatyczne w Europie i Ameryce zaczęły organizować wydarzenia. W Polsce dzień ten obchodzony jest głównie w środowiskach IT. W sieci pojawiają się wtedy specjalne konkursy i wpisy. Chociaż nie ma oficjalnego statusu, społeczność programistów traktuje ten dzień poważnie. Dziś Dzień Programisty funkcjonuje jako tradycja zawodowa. Symbolika liczby 256 podtrzymuje jego wyjątkowy charakter.

Dzień Energetyka przypada 14 sierpnia i jest świętem wszystkich osób pracujących w sektorze energetycznym. Został ustanowiony na pamiątkę św. Maksymiliana Kolbego – patrona energetyków w Polsce. To dzień uznania dla inżynierów, techników, monterów, operatorów i wszystkich osób związanych z wytwarzaniem, przesyłem i dystrybucją energii. Święto to ma także na celu podkreślenie znaczenia niezawodnego dostarczania energii w życiu codziennym i w gospodarce.

W czasach PRL-u obchodzono je początkowo w grudniu, a od 1972 roku przeniesiono je na sierpień.
Dziś jest to oficjalne święto branżowe, uznane przez Ministerstwo Gospodarki.

162 lata temu

30 lipca 1863 roku urodził się na farmie w Dearborn w stanie Michigan Henry Ford. Pochodził z rodziny rolniczej, ale od najmłodszych lat interesował się mechaniką. Już jako nastolatek rozbierał i naprawiał zegarki. Zafascynowany maszynami, w wieku 16 lat opuścił rodzinny dom i przeniósł się do Detroit, gdzie rozpoczął pracę jako praktykant w warsztacie mechanicznym.

W 1891 roku został inżynierem w firmie Edison Illuminating Company. Tam zdobył praktyczne doświadczenie w zakresie silników i energii. Jego współpraca z Thomasem Edisonem miała duży wpływ na dalszy rozwój kariery. W wolnym czasie Ford budował własne pojazdy. W 1896 roku zaprezentował swój pierwszy samochód – Quadricycle, napędzany silnikiem benzynowym.

Założenie Ford Motor Company i produkcja Modelu T

W 1903 roku Ford założył własną firmę – Ford Motor Company. Z pomocą inwestorów rozpoczął produkcję prostych, niezawodnych samochodów. Przełom nastąpił w 1908 roku, gdy zaprezentowano Model T. Był to samochód tani, solidny i łatwy w obsłudze. Ford postanowił, że auto powinno być dostępne dla przeciętnego Amerykanina.

Aby osiągnąć ten cel, w 1913 roku Ford wprowadził taśmę montażową w fabryce w Highland Park. Było to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii przemysłu. Zastosowanie linii produkcyjnej radykalnie obniżyło koszty produkcji i skróciło czas montażu jednego auta z 12 godzin do około 90 minut. Dzięki temu cena Modelu T spadła, a jego sprzedaż rosła. Do 1927 roku sprzedano ponad 15 milionów egzemplarzy.

Rewolucja w produkcji

Henry Ford zrewolucjonizował sposób produkcji na skalę masową. Stał się symbolem nowoczesnego przemysłu i postępu technicznego. Wprowadził zasadę „wysokie płace – niskie ceny”. W 1914 roku podniósł robotnikom dniówkę do 5 dolarów, co było dwukrotnością ówczesnej średniej. Uważał, że pracownicy powinni zarabiać tyle, by mogli kupować produkty, które sami wytwarzają.

Ford interesował się także tematami społecznymi i edukacyjnymi. Promował ideę „szkoły pracy”, wspierał rozwój rolnictwa mechanicznego i popularyzował samochód jako narzędzie wolności. Był jednak również postacią kontrowersyjną – krytykowano go za antysemickie poglądy i skrajny konserwatyzm.

Zmarł 7 kwietnia 1947 roku w wieku 83 lat. Pozostawił po sobie firmę, która przetrwała do dziś. Jego nazwisko stało się synonimem innowacji, produkcji seryjnej i demokratyzacji technologii. Henry Ford wpłynął na sposób, w jaki ludzie pracują, podróżują i żyją. Jego idee wykraczały poza motoryzację – stały się podstawą XX-wiecznego przemysłu i gospodarki.

515 lat temu

25 lipca 1510 roku Florian Ungler, pochodzący z Bawarii drukarz, założył w Krakowie pierwszą w Polsce stałą drukarnię. Kraków, jako ówczesna stolica i centrum intelektualne, był idealnym miejscem na taką inicjatywę. W tym czasie działał tam Uniwersytet Jagielloński, a środowisko naukowe było otwarte na nowinki technologiczne. Wynalazek druku, który pojawił się w Europie niespełna 70 lat wcześniej, zaczął zmieniać sposób przekazywania wiedzy.

Ungler przybył do Krakowa prawdopodobnie w końcu XV wieku. Początkowo współpracował z drukarzem Janem Hallerem. Z czasem usamodzielnił się i rozpoczął własną działalność.

Działalność oficyny i pierwsze publikacje

Oficyna Unglera mieściła się przy ul. Grodzkiej w Krakowie. Już w pierwszym roku działalności wydrukowano tam kilka znaczących pozycji. Jedną z najważniejszych publikacji był Introductio in Ptolomei Cosmographiam – podręcznik do geografii z mapami. W 1513 roku Ungler wydał Ortografię polską Stanisława Zaborowskiego – pierwszą próbę uporządkowania zasad pisowni języka polskiego. W tym samym roku opublikował też Raj duszny - modlitewnik, będący pierwszą książką wydrukowaną w całości po polsku.

Ungler drukował teksty religijne, prawnicze, naukowe i literackie. Jego publikacje charakteryzowały się wysoką jakością typograficzną i estetyką. Stosował ozdobne inicjały i ilustracje drzeworytowe. Używał czcionek gotyckich i łacińskich, a później także cyrylicy. Oficyna Unglera odegrała ogromną rolę w popularyzacji książek w języku polskim.

Rozwój drukarstwa w Polsce

Florian Ungler był nie tylko drukarzem, ale również wydawcą i przedsiębiorcą. Zatrudniał zecerów, rytowników, korektorów i uczniów. Jego drukarnia działała do 1536 roku, a potem kontynuowali ją jego współpracownicy. Oficyna przeszła do historii jako jedna z najważniejszych w dziejach polskiego drukarstwa renesansowego.

Drukarnia Unglera zapoczątkowała rozwój polskiego rynku wydawniczego. W ślad za nim pojawili się kolejni drukarze: Marek Szarffenberg, Jan Haller czy Maciej Wirzbięta. W ciągu kilku dekad Kraków stał się ważnym centrum edytorskim Europy Środkowej. Ungler jako pierwszy pokazał, że można łączyć rzemiosło drukarskie z kulturą narodową.

Jego działalność przyczyniła się do wzrostu czytelnictwa, rozwoju edukacji oraz upowszechnienia języka polskiego. Zyskał uznanie jako jeden z pionierów kultury druku w Polsce. Drukarnia Unglera to symbol przełomu – od kultury rękopisu do ery druku. Jego dzieło przetrwało wieki i jest dziś częścią polskiego dziedzictwa kulturowego.

137 lat temu

24 lipca 1888 roku John Boyd Dunlop zgłosił swój wynalazek (oponę pneumatyczną) do opatentowania w Wielkiej Brytanii. Początkowo patent został przyznany i oznaczony numerem 10607. Patent Dunlopa został ostatecznie unieważniony z powodu istnienia wcześniejszego zgłoszenia Roberta Thomsona z 1845 roku. Mimo to jego rozwiązanie zdobyło uznanie i przyczyniło się do rewolucji w transporcie.

Potrzeba wynalazku

Pod koniec XIX wieku rozwój pojazdów napędzanych siłą mięśni oraz pierwsze próby konstrukcji samochodów i rowerów zmagały się z problemem twardych, niewygodnych kół. W tym czasie dominowały koła pełne, najczęściej wykonane z litej gumy lub metalu. Nie zapewniały one komfortu jazdy ani dobrej przyczepności na nierównych nawierzchniach. Wzrost popularności rowerów w Wielkiej Brytanii stworzył zapotrzebowanie na bardziej komfortowe rozwiązania.

John Boyd Dunlop, szkocki weterynarz mieszkający w Belfaście, zauważył problemy swojego syna z jazdą na rowerze po nierównych drogach. Zaczął eksperymentować z elastycznymi rurkami wypełnionymi powietrzem. Dzięki temu stworzył pierwszą działającą oponę pneumatyczną, która znacznie poprawiała komfort jazdy.

Pierwsza opona

Dunlop wykorzystał cienkie gumowe rurki, które owijał wokół obręczy koła roweru. Rurki sklejał i pompował powietrzem za pomocą pompki. Opona była przymocowana do obręczy za pomocą płótna i kleju. Efekt był zdumiewający – rower poruszał się płynnie, a jazda była znacznie wygodniejsza. Dunlop przetestował wynalazek w wyścigach rowerowych, gdzie jego opony znacznie przewyższały tradycyjne rozwiązania.

Przełomowe znaczenie

Wynalazek Dunlopa był przełomem w rozwoju rowerów, a później także samochodów. Pneumatyczne opony znacznie poprawiły komfort i bezpieczeństwo jazdy. Założył on firmę Dunlop Pneumatic Tyre Company, która szybko się rozwinęła. W ciągu kilku lat opony Dunlopa zostały zastosowane w motoryzacji, w tym w pierwszych samochodach. Zrewolucjonizowały również przemysł lotniczy i maszynowy.

Opony pneumatyczne umożliwiły szybszy rozwój infrastruktury drogowej. Znacząco wpłynęły na konstrukcję zawieszenia pojazdów i ogólny komfort użytkowników. Przyczyniły się także do wzrostu popularności wyścigów rowerowych i motoryzacyjnych.

Wynalazek Dunlopa pokazuje, jak prosty pomysł może zmienić oblicze całej epoki technologicznej. Do dziś opony pneumatyczne są standardem w większości pojazdów na świecie. John Boyd Dunlop przeszedł do historii jako jeden z pionierów nowoczesnego transportu.